‘उष्माघाता’चा धोका! महाराष्ट्रातील ‘या’ जिल्ह्यांना इशारा जारी!

भारतीय हवामान विभागाने (IMD) महाराष्ट्रातील अनेक भागात उष्णतेच्या लाटेचा इशारा दिला आहे. हवामान विभागाचे म्हणणे आहे की, ५ ते ८ एप्रिल दरम्यान वेगवेगळ्या भागात उष्ण आणि दमट परिस्थिती असू शकते, ज्यामुळे उष्णता वाढू शकते. IMD ने शुक्रवारी मुंबई, ठाणे, पालघर, रायगड, रत्नागिरी, कोल्हापूर, सांगली, सोलापूर आणि लातूरसाठी उष्णतेच्या लाटेचा इशारा जारी केला. ५ एप्रिल ते ८ एप्रिल दरम्यान वेगवेगळ्या भागात उष्ण आणि दमट हवामान राहील.

कोकण, मध्य महाराष्ट्र आणि मराठवाड्यातील जिल्ह्यांमध्ये तुरळक ठिकाणी विजांच्या कडकडाटासह वादळे आणि हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसासह ताशी ३०-४० किमी वेगाने वारे वाहण्याची शक्यता आहे.

दिल्लीमध्ये तापमान ४२ अंशापर्यंत पोहचण्याची शक्यता

हवामान विभागाने सांगितले की, पुढील सहा दिवस वायव्य भारतात उष्णतेची लाट राहण्याची शक्यता आहे आणि दिल्लीतील तापमान ४२ अंश सेल्सिअसपर्यंत पोहोचू शकते. याचा परिणाम दक्षिण हरियाणा, दिल्ली, पश्चिम उत्तर प्रदेश, हिमाचल प्रदेश, पंजाब, गुजरात, राजस्थान आणि पश्चिम मध्य प्रदेश या भागात होतो. या काळात मध्य आणि वायव्य भारतातील अनेक भागात कमाल तापमान २ ते ४ अंश सेल्सिअसने वाढण्याची शक्यता असल्याचे आयएमडीने म्हटले आहे. त्याचवेळी, ६ किंवा ७ एप्रिलपर्यंत, दिल्लीतील काही ठिकाणी दिवसाचे तापमान ४२ अंश सेल्सिअसपर्यंत पोहोचू शकते.

या आठवड्याच्या सुरुवातीला, हवामान विभागाने म्हटले होते की एप्रिल ते जून या कालावधीत भारतात सामान्य तापमानापेक्षा जास्त तापमान राहण्याची शक्यता आहे, मध्य आणि पूर्व भारत आणि वायव्य मैदानी भागात दिवसा तापमान अधिक उष्ण राहण्याची शक्यता आहे. साधारणपणे भारतात एप्रिल ते जून दरम्यान चार ते सात दिवस उष्ण वारे वाहतात.

‘या राज्यांमध्ये सामान्यपेक्षा जास्त उष्ण वारे वाहतील’

भारतीय हवामान विभागाने दिलेल्या माहितीनुसार, राज्यांमध्ये सामान्यापेक्षा जास्त उष्ण वारे वाहण्याची शक्यता आहे. त्यामध्ये राजस्थान, गुजरात, हरियाणा, पंजाब, मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र, उत्तर प्रदेश, बिहार, झारखंड, पश्चिम बंगाल, ओडिशा, छत्तीसगड, तेलंगणा, आंध्र प्रदेश आणि कर्नाटक आणि तामिळनाडूचा उत्तरेकडील भाग समाविष्ट आहेत. या काळात उत्तर प्रदेश (त्याचा पूर्वेकडील प्रदेश), झारखंड, छत्तीसगड आणि ओडिशा सारख्या काही राज्यांमध्ये १० ते ११ दिवस उष्णतेच्या लाटा येऊ शकतात.

२०२४ हे वर्ष जगभरातील सर्वात उष्ण वर्ष

गेल्या वर्षी भारतात अत्यंत उष्ण हवामानाचा अनुभव आला. ५३६ दिवस उष्णतेच्या लाटेची नोंद झाली, जी १४ वर्षातील सर्वाधिक आहे. २०२४ हे वर्ष भारत आणि जगभरातील सर्वात उष्ण वर्ष म्हणून नोंदवले गेले. या वर्षी, भारतातील अनेक भागात २७-२८ फेब्रुवारीपासून उष्णतेच्या लाटा सुरू झाल्या होत्या. २०२५ मधील पहिली उष्णतेची लाट ५ एप्रिल रोजी नोंदवली जाईल. याशिवाय, एप्रिल आणि मे महिन्यात भारतात उष्णतेचे जाळे सामान्य असतात, परंतु शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की हवामान बदलामुळे ते वारंवार होत आहेत आणि अधिक तीव्र होत आहेत.

‘उष्णतेच्या लाटेचा धोका १० पट वाढू शकतो’

२०२२ च्या एका अभ्यासात असे म्हटले आहे की २१ व्या शतकात उष्णतेच्या लाटांचा धोका १० पटीने वाढू शकतो. भारतातील ७० टक्क्यांहून अधिक भूभागाला तीव्र उष्णतेच्या लाटांचा सामना करावा लागू शकतो. २००६ पासून भारतात १२ सर्वात उष्ण वर्षे आली आहेत, त्यापैकी २०१६ हे आतापर्यंतचे सर्वात उष्ण वर्ष होते, असे आकडेवारीवरून दिसून येते.